Stop Przemocy

Myśli suicydalne i próby samobójcze na różnych etapach rozwojowych

Myśli suicydalne – fantazje, myśli, plany, urojenia na temat własnej śmierci. Mogą to być myśli o swoim pogrzebie, wyobrażenia zadania sobie śmierci itp.

Próba samobójcza zamierzone działanie mające na celu śmierć lub doprowadzające do niej w przypadku braku interwencji osób trzecich. Samobójstwo jest ważnym problemem społecznym, może dotknąć każdą rodzinę. W skali światowej życie odbiera sobie codzienne około 200 osób. W Stanach Zjednoczonych samobójstwo zajmuje ósme miejsce na liście najczęstszych przyczyń śmierci. Największy wzrost liczby samobójstw w ciągu ostatnich 30 lat wystąpił w grupie osób od 15-24 roku życia. Liczba samobójstw wśród mężczyzn jest mniej więcej czterokrotnie wyższa niż wśród kobiet. W latach 1950-1958 trzykrotnie wzrosła liczba samobójstw wśród dorastającej młodzieży. Samobójstwo jest obecnie najczęstsza (po wypadkach) przyczyną śmierci wśród dzieci i nastolatków.

Przyczyny samobójstw

Cechy samobójstwa ludzi młodych różnią się znacznie od samobójstwa osoby dorosłej. Samobójstwo takie może:

• mieć podłoże romantyczne i idealistyczne; 
• może być efektem impulsu, porywu gniewu, irytacji; 
• może być wynikiem niskiej samooceny.

Motywy prób samobójczych młodzieży 

• Zemsta – złość, wrogość połączona z pragnieniem wzbudzenia w innych poczucia winy (połączona z typową dla młodych impulsywnością). 
• Izolacja – osoba izolowana społecznie czuje się niezdolna, aby dopasować się do społeczności. Uważa, że nikogo nie obchodzi i nikt nie będzie po niej płakał. 
• Beznadziejność – poczucie uwięzienia w sytuacji, nad którą człowiek nie ma kontroli i z której nie może uciec (np. ciąża u nastolatek, alkoholizm w rodzinie). 
• Niepowodzenie – często wyolbrzymione i mające niewiele wspólnego z rzeczywista sytuacją. • Strata – uważana za najpoważniejszą przyczynę samobójstw. Obiekt straty może być realny (śmierć lub odejście osoby, koniec związku) lub symboliczny (poczucie własnej wartości, celu w życiu) lub wyimaginowany. 
• Depresja – wpływa na zachowanie, emocje, sposób myślenia i stan fizyczny. Jest to najważniejsza przyczyna samobójstw wśród młodych ludzi. 

Czynniki zwiększające ryzyko samobójstwa

• Cechy osobowości takie jak wycofanie, perfekcjonizm, słaba kontrola emocji, agresja, brak zaufania, poczucie beznadziejności. 
• Obciążenia rodzinne - występowanie w rodzinie chorób psychicznych, samobójstw wśród bliskich, rozpad rodziny, przemoc, molestowane. 
• Wcześniejsze zachowania samobójcze. Nie można stwierdzić, że każda osoba, która przeżyła próbę samobójczą będzie próbowała ponownie. Ryzyko jest poważne. 
• Stresujące wydarzenia – poczucie odrzucenia, złość, wstyd, chęć zemsty i odegrania się. 
• Czynniki społeczne i kulturowe – zmiana ról społecznych mężczyzn kobiet, rozpad małżeństw, niepewność poprzez zmiany w zatrudnieniu i dostępie do edukacji. 
• Kontakt z zamachem samobójczym innej osoby Styczność z samobójcą w obrębie własnej rodziny, przyciął, gwiazd show-biznesu, opisy mediach. 
• Brak dostępu do źródła wsparcia. 
• Łatwy dostęp do substancji i narzędzi ułatwiających popełnienie samobójstwa. 
• Postrzeganie śmierci jako wybawienia od cierpienia. 
• Nasilenie się nienawiści do siebie. 

Sygnały ostrzegawcze

Wiele z nich może być łatwo zaklasyfikowanych jak przejawy młodzieńczego buntu. 

• Około 80 % młodych samobójców sygnalizuje swoje problemy. 
• Utrata zainteresowania nauką, rozkojarzenie. 
• Utrata w niedalekiej przeszłości kogoś bliskiego na skutek śmierci, rozwodu lub separacji. 
• Uwagę osoby całkowicie zaprząta rocznica jakiejś wyjątkowo bolesnej straty. 
• Tematyka śmierci pojawia się w pracach pisemnych i plastycznych.
• Doświadczenie przewlekłego lub ostrego stresu w związku z ważnymi problemami. 
• Doświadczanie dojmującego uczucia bezradności. 
• Izolacja od innych – zrywanie przyjaźni, rozdawanie rzeczy.
• Zmiany nastroju, zachowania kompulsywne, "igranie" z nieszczęściem, wypowiedzi dotyczące bezsensu życia i życia pozagrobowego. 

Samobójstwo – emocje u innych 

• lęk o własne życie, konfrontacja z własną śmiertelnością; 
• prowokuje myślenie o własnej śmierci; 
• prowokuje myślenie o własnym życiu. 

Samobójstwa – pierwsza pomoc 

• odczarować myślenie, oswoić leki, nie tłumić ich; 
• porozmawiać o mitach na temat samobójstw (próba odwagi, tchórzostwo);
• otwierając problem nie robimy dziecku krzywdy; 
• dzieci oczekują aby z nimi porozmawiać, musimy być w tym doświadczeniu, pokazać ze dla nas tez jest to trudne, że jesteśmy gotowi to unieść. 

Mity dotyczące samobójstw – czyli co niekonieczne jest prawdą

• ludzie którzy mówią o samobójstwie rzadko je popełniają; 
• nie ma związku pomiędzy alkoholizmem a zachowaniami samobójczymi; 
• samobójstwo jest aktem nieracjonalnym – jeżeli spojrzeć na nie z perspektywy tej osoby to są racjonalne; 
• jeżeli rozmawiamy o samobójstwie wprost, torujemy drogę do jego popełnienia; 
• jeżeli ktoś raz myślał o samobójstwie lub próbował je popełnić zawsze będzie do niego wracał; 
• wszyscy samobójcy są ludźmi głęboko depresyjnymi; • samobójcy rzadko szukają pomocy. 

Czynniki ochronne 

• dobre relacje z członkami rodziny;
• wsparcie ze strony rodziny; 
• dobrze rozwinięte umiejętności społeczne; 
• wiara w siebie, dobre mniemanie o swojej sytuacji i osiągnięciach; 
• umiejętność poszukiwania pomocy gdy zaczynają się trudności (np. w nauce); 
• otwartość na doświadczenia innych ludzi i ich sposoby rozwiązywana problemów; 
• otwartość na nowa wiedzę; 
• integracja społeczna np. poprzez uczestniczenie w zajęciach sportowych, spotkaniach w różnych klubach i organizacjach; 
• dobre relacje z nauczycielami i innymi dorosłymi. 

Martyna Szwed

z-ca przewodniczącej GKRPA 

źródło:

 Myśli suicydalne i próby samobójcze na różnych etapach rozwojowych (metis.pl)