Stop Przemocy

Choroba Alzheimera to jedna z najczęstszych przyczyn otępienia (demencji) u osób powyżej 65 roku życia. Jest to schorzenie układu nerwowego polegające na stopniowej utracie funkcji umysłowych odpowiadających za myślenie, komunikację, zachowanie. Objawami są: upośledzenie pamięci, orientacji, rozumienia, liczenia, oceny sytuacji, mowy. Zaburzenia te spowodowane są utratą komórek nerwowych w mózgu.

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia na całym świecie ponad 55 milionów ludzi cierpi na demencję, a każdego roku pojawia się prawie 10 milionów nowych przypadków.

W Polsce ponad 500 tysięcy osób żyje z objawami otępienia (demencji), a wśród nich 300 tysięcy ma chorobę Alzheimera.

Jak przebiega choroba Alzheimera?
Najczęściej choroba rozpoczyna się od niewinnego zapominania i zagubienia. Chory pyta kilka razy o te same rzeczy lub wydarzenia, opowiada w kółko te same historie, gubi przedmioty na przestrzeni domu. Ciężko mu podejmować decyzje i rozwiązywać problemy.
Z czasem kłopot sprawia wykonywanie codziennych, prostych czynności. Pojawiają się zaburzenia równowagi, trudności w ubieraniu się. Często też występują zaburzenia zachowania. Osoba, która dotychczas była uśmiechnięta i radosna, może zacząć zmagać się z depresją, może pojawić się afazja, urojenia, pobudzenie i agresja.

W chorobie Alzheimera możemy wyróżnić 3 fazy:

• pierwsza - kłopoty z pamięcią, orientacją, nauką nowych rzeczy;
• druga - trwa od 2 do 12 lat - zaburzenia pamięci są już dość znaczne - chory nie pamięta imion swoich bliskich, nie ufa ludziom, unika ich, zaczyna błądzić nawet w otoczeniu, które zna;
• trzecia - trwa od 1 roku do 3 lat - kontakt z chorym jest utrudniony, mowa sprowadza się do artykułowania kilku słów, czynności fizjologiczne przestają być kontrolowane - chory wymaga całodobowej stałej opieki.

Choroba Alzheimera jest chorobą nieuleczalną. Istnieją jednak leki, które mogą pomóc złagodzić lub opóźnić niektóre objawy zaburzonych zdolności poznawczych jak zaburzenia zachowania.

Do kogo zwrócić się o pomoc?
Rozpoznawaniem i leczeniem choroby Alzheimera zajmują się lekarze neurolodzy i psychiatrzy. W przypadku korzystania z sytemu publicznej opieki zdrowotnej do neurologa kieruje lekarz rodzinny. Skierowanie do psychiatry nie jest wymagane.

Gdzie można uzyskać pomoc?
Polskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera (www.alzheimer-waw.pl) pomoże uzyskać:

• wsparcie psychiczne;
• informacje o źródłach pomocy;
• porady opiekuńczo-pielęgnacyjne;
• porady dla opiekuna;

Ogólnopolski telefon zaufania 22 622 11 22 (wtorek, czwartek 15:00-17:00)
CLA-Centrum Leczenia Alzheimera ul. Ogrodowa 39/41 Warszawa (www.mcla.pl)

Jak pomóc choremu na Alzheimera?
Oznacz ubrania, podpisz je imieniem i nazwiskiem, dołącz adres oraz numer telefonu. Umożliwisz w ten sposób szybszy kontakt z tobą, w razie zagubienia chorego.

Prowadź kalendarz - skreślaj minione dni, zaznaczaj ważne wydarzenia, wizyty lekarskie i spotkania, ułatwi to odnalezienie się choremu w codzienności, naprowadzi na to, co obecnie się dzieje w jego życiu.

Chorzy na Alzheimera pamiętają siebie jako młode osoby, zawieszając lusterko na drzwiach, w swoim odbiciu nie rozpoznają siebie, a zauważą obcą osobę- unikniemy w ten sposób nieplanowanego wyjścia chorego bez opieki; zawieszając natomiast zdjęcie z młodości na drzwiach jego pokoju - chory będzie wiedział, że ma tu swoją przestrzeń i może się tu czuć bezpiecznie.

Lekarstwa nie powinny być łatwo dostępne dla chorego, gdyż może wziąć podwójną dawkę leku.

Jak organizować czas choremu na Alzheimera?
Ważne, by chory funkcjonował w miarę możliwości normalnie- wykonywał to, co zwykle, oczywiście w miarę postępu choroby. Jeśli zauważysz, że pojawił się problem - asystuj i pomagaj!
Należy zadbać przede o samopoczucie chorego, a nie zachowywanie za wszelką cenę reguł, które panują w naszym systemie społecznym.
Przymknij oko na błędy i nowe przyzwyczajenia, chwal za małe rzeczy i stawiaj nowe wyzwania na miarę możliwości.

Zaplanuj aktywności - choroba Alzheimera
Planując wszelkie aktywności uwzględnij to, co chory lubił robić, zanim pojawił się Alzheimer. Często wraca się do rysowania i malowania, gdyż często właśnie to większość z nas lubiła robić w dzieciństwie. Jeśli jest taka możliwość, zorganizuj proste prace w ogrodzie, gry w karty, w szachy.
Chorzy lubią tez układać proste puzzle, składające się z niewielkiej liczby elementów. Nie wystarczy jednak dać choremu pudełko puzzli i polecić ich ułożenie. Należy rozpocząć to zajęcie razem z chorym, pokazując mu, na czym będzie ono polegać.
Doskonałą terapią jest wspólne oglądanie zdjęć rodzinnych, a także ich segregacja: na te na których pojawiają się osoby, na kolorowe, na czarno-białe, na małe i duże fotografie.
Ważne jest, by chory spędzał czas na świeżym powietrzu, jednak zawsze musi mu ktoś towarzyszyć.
Dobre rezultaty daje wykorzystywanie muzyki w opiece. Najchętniej chorzy słuchają melodii i piosenek z czasów swej młodość, co wzbudza w nich miłe wspomnienia z młodości.
Choroba Alzheimera jest nieodwracalna i może rozwijać się przez wiele lat. Wczesne jej wykrycie pozwala na wdrożenie terapii, która poprawi jakość życia nie tylko osoby chorej ale i jej opiekuna.

PROFILAKTYKA
Ryzyko rozwoju choroby Alzheimera mogą zmniejszyć zmiany w trybie życia: . Im więcej z nich zostaje wprowadzone w życie, tym prawdopodobieństwo rozwoju chorób neurodegeneracyjnych takich jak alzheimer jest mniejsze.

Do najważniejszych ochronnych czynników stylu życia należą:

• rzucenie palenia i ograniczenie spożycia alkoholu;
• stosowanie zdrowej, zbilansowanej diety i utrzymywanie prawidłowej masy ciała (darmowe plany żywieniowe dostępne są na stronie: diety.nfz.gov.pl);
• zmniejszenie ryzyka chorób układu krążenia i kontrolowanie ciśnienia krwi;
• niedopuszczenie do rozwoju cukrzycy;
• utrzymanie sprawności fizycznej i aktywności umysłowej;
• pozostawanie aktywnym psychicznie i społecznie.

Izabela Bogusiewicz
Sekcja Wsparcia Rodziny
GOPS Nadarzyn

Źródła:
1. Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim
2. Poradnik „Opieka nad chorym na Alzheimera - poradnik dla opiekuna”, dostępny na stronie https://www.nfz.gov.pl
3. Broszura: Alzheimer Rozumiem Wspieram
4. Ulotka: Alzheimer Rozumiem Wspieram
5. Ulotka Profilaktyczna Narodowego Funduszu Zdrowia
6. Polskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera